قالیباف؛ مدیر تکنوکرات یا سیاستمدار بی‌ارتباط با برج مراقبت؟

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، به عنوان یکی از معدود روسای مجالس جمهوری اسلامی، موقعیت سیاسی مشخصی در طیف‌بندی‌های سیاسی ایران ندارد. این ابهام در دوران نامزدی انتخابات ریاست جمهوری و همچنین در نقش‌آفرینی فعلی او در مجلس دوازدهم مشهود است. وی گاهی در کنار تندروها قرار می‌گیرد و گاهی به دنبال همراهی با بدنه حاکمیت است، که این تناقض‌ها منجر به تغییر مواضع ۱۸۰ درجه‌ای و شکاف بین گفتار و رفتارش می‌شود.

قالیباف تاکنون چهار بار نامزد انتخابات ریاست جمهوری شده و هر بار تصویری متفاوت از خود ارائه داده است. او مفهوم «نواصولگرایی» را مطرح کرد تا ضمن فاصله گرفتن از اصولگرایان سنتی، مسیری جدید در سیاست ایران باز کند. با این حال، این مفهوم صرفاً در حد شعار باقی ماند، زیرا ایجاد یک گفتمان سیاسی نیازمند پشتوانه فکری و عملی است و تنها با ساختن واژگان یا برافراشتن یک پرچم محقق نمی‌شود.

در مجلس دوازدهم، قالیباف در مواردی چون قانون مشاغل حساس و استیضاح وزیر سابق اقتصاد، در کنار طیف پایداری قرار گرفت یا با سکوت خود زمینه را برای تحرکات این جریان فراهم کرد. اما در موضوعاتی مانند ابلاغ نشدن قانون عفاف و حجاب که با تصمیم شورای عالی امنیت ملی متوقف شد، در نقطه مقابل تندروها ایستاد.

یکی دیگر از موارد تناقض، فراهم کردن زمینه تصویب پیوستن ایران به کنوانسیون CFT بود. قالیباف سال‌ها از مخالفان سرسخت پیوستن به کنوانسیون‌های CFT و پالرمو بود و این موضوع را اخیراً در مجلس و رسانه‌های خود اعلام کرده بود. با این حال، او در آخرین رأی‌گیری برای پیوستن به CFT، در سفر استانی حضور یافت. این غیبت در روزی که لایحه پیوستن ایران به CFT با اختلاف تنها یک رأی در مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شد، تصمیمی هدفمند تلقی می‌شود.

عدم انسجام در تفکر اداره کشور در قالیباف زمانی آشکار می‌شود که وی اخیراً در نطقی به حسن روحانی و محمدجواد ظریف حمله کرد. اگرچه برخی این اقدام را ناشی از زخم‌های گذشته او از انتخابات ۹۲ و ۹۶ می‌دانند، اما این رفتار نشان‌دهنده اولویت دادن تاکتیک بر استراتژی در ذهنیت قالیباف است که او را وادار می‌کند از تریبون ریاست مجلس به رقبا حمله کند.

عدم تعلق قالیباف به یک جریان سیاسی مشخص و شناسنامه‌دار، در نامگذاری‌های مجلس نیز قابل مشاهده است. در مقابل، طیف تندرو پایداری، حتی با وجود پیروی از افکار مصباح یزدی، جایگاه مشخص‌تری در فضای سیاسی ایران دارد.

منبع: khabaronline_ir