تحلیل عمیق قرارداد ترکمانچای: نقش عباس‌میرزا و فقها در جنگ دوم ایران و روس

رضا مختاری اصفهانی، سندپژوه، با اشاره به قرارداد ترکمانچای و جنگ دوم ایران و روس، بر نقش کلیدی عباس‌میرزا و فقهای شیعه در شعله‌ور شدن این درگیری تأکید کرد. وی معتقد است عباس‌میرزا با بهره‌گیری از فتاوای جهادیه فقها، که با هدف رهایی از رقابت‌های داخلی صورت گرفت، زمینه را برای آغاز جنگ دوم فراهم آورد. همچنین، گنجاندن بندی در قرارداد ترکمانچای که به موجب آن روس‌ها متعهد به حمایت از عباس‌میرزا در اختلافات آتی می‌شدند، از نقاط ضعف سیاسی او تلقی می‌شود.

در همین راستا، داریوش رحمانیان، استاد تاریخ دانشگاه تهران، هشدار داد که اگر جنگ دوم ایران و روس به موقع متوقف نمی‌شد و تدبیری برای مصالحه اندیشیده نمی‌شد، احتمال پیشروی لشکر روس تا قزوین و حتی تهران وجود داشت. وی افزود که در چنین سناریویی، ایران علاوه بر شکست نظامی، با آشوب جنگ داخلی نیز روبرو می‌شد و این مسئله فراتر از از دست دادن بخشی از سرزمین بود.

منبع: khabaronline_ir