از «شکار انسان» در بوسنی تا «تونل نجات» ایران: دو روایت متضاد از یک جنگ

نزدیک به سه دهه از پایان جنگ بوسنی می‌گذرد، اما ابعاد تکان‌دهنده جنایات آن همچنان خبرساز است. دادستانی بوسنی با همکاری مقامات قضایی ایتالیا و دیگر کشورهای اروپایی، تحقیقاتی را درباره جنایتی موسوم به «سافاری شکار انسان» آغاز کرده‌اند. در فاصله سال‌های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵، ثروتمندانی از کشورهای غربی با پرداخت مبالغی هنگفت، برای تفریح به کوه‌های اطراف سارایوو می‌آمدند و با اسلحه‌های شکاری به سوی غیرنظامیان بوسنیایی نشانه می‌رفتند. این «شکارچیان انسان» با اسکورت نظامیان، حتی با هلیکوپتر به نقاط خاصی منتقل شده و پس از آموزش کوتاه، تفریح خونین خود را آغاز می‌کردند؛ تفریحی که در آن قیمت جان انسان‌ها، از جمله زنان و کودکان، تعیین می‌شد.

در مقابل این تصویر تلخ، در همان دوران، سربازان جمهوری اسلامی ایران در کنار مردم بوسنی ایستاده و برای نجات آن‌ها از محاصره تلاش می‌کردند. ایران اولین سفارتخانه جهان را در سارایووی محاصره‌شده راه‌اندازی کرد و سفیر آن شب‌ها را در فرودگاه می‌گذراند تا کمک‌های ارسالی را سریع‌تر به دست مردم برساند. نیروهای ایرانی با نام‌های مستعار «حمید ۱» و «حمید ۲» در قلب محاصره، به مقامات و ارتش بوسنی مشاوره و کمک‌های سیاسی و نظامی ارائه می‌دادند.

تجربیات «دفاع مقدس» ایران، از جمله حفر تونل در عملیات «فتح‌المبین»، الهام‌بخش طرحی برای مردم تحت محاصره سارایوو شد. ایده حفر تونل از زیر باند فرودگاه، با وجود موانع فنی و بی‌باوری مقامات بوسنیایی، با تلاش حاج احمد و با همکاری مردم بوسنی به ثمر نشست. در ۳۰ ژوئن ۱۹۹۳، این تونل افتتاح شد و روزانه هزاران نفر از آن برای عبور دارو، غذا، سلاح و حتی انرژی استفاده می‌کردند. این تونل نه تنها مایحتاج ضروری را تأمین می‌کرد، بلکه «امید» را به دل مردم سارایوو بازگرداند و تاب‌آوری آن‌ها را تا پایان جنگ حفظ کرد.

حدود ۳۰ سال پس از پایان جنگ، غرب خود را ناجی مردم بوسنی معرفی می‌کند، در حالی که اجازه داد هزاران غیرنظامی کشته شوند. اما نقش ایران در حفظ سارایوو و دیگر شهرهای بوسنی، کمتر شناخته شده است.

منبع: yjcnewschannel