سیر نزولی ارزش پول ملی ایران در دوران قاجار؛ دلار در برابر تومان

بررسی اسناد تاریخی نشان می‌دهد که ارزش پول ملی ایران در دوران قاجار، به ویژه در مقایسه با دلار آمریکا، روند نزولی قابل توجهی را تجربه کرده است. بر اساس اطلاعات مندرج در سفرنامه جاستین پرکینز آمریکایی، حدود ۱۷۰ سال پیش در زمان محمد شاه قاجار، یک تومان برابر با ۲ دلار و ۵۰ سنت بوده است. این روند ریزش ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی در طول سالیان متمادی ادامه داشته است.

در دوران طولانی سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، تغییرات ارزش پول ملی اندک بود، اما در نهایت در دوران پادشاهی مظفرالدین شاه، ارزش دلار آمریکا و تومان ایران تقریباً یکسان شد. در آغاز قرن چهاردهم شمسی، قیمت هر دلار آمریکا معادل ۱۱.۲ ریال بود.

اسناد مشروح مذاکرات مجلس چهارم شورای ملی در سوم تیرماه سال ۱۳۰۱ خورشیدی نیز گواهی می‌دهد که در دورانی که احمدشاه قاجار هنوز پادشاه ایران بود، به دلیل بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی ناشی از جنگ جهانی اول و سقوط پیاپی دولت‌ها، نرخ هر دلار معادل ۱.۴ تومان یا ۱۱.۲ ریال تعیین شده بود. این تحولات نشان‌دهنده چالش‌های اقتصادی و ارزی ایران در دوران قاجار و اوایل پهلوی است، هرچند دهه‌های چهل و پنجاه شمسی شاهد تثبیت نسبی ارزش پول ملی بود.

منبع: khabaronline_ir