هشدار انقراض گونه‌ها؛ تالاب‌های ایران در آستانه نابودی

ایران با داشتن ۴۲ نوع تالاب شناخته‌شده جهانی، یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان در زمینه تنوع زیست‌بوم‌های تالابی محسوب می‌شود. این زیست‌بوم‌های آبی نه تنها زیستگاه‌های طبیعی را حفظ می‌کنند، بلکه بقای انسان را نیز تضمین می‌نمایند. سازمان حفاظت محیط زیست در راستای حفاظت از این منابع ارزشمند، اقدامات گسترده‌ای از جمله طرح حفاظت از تالاب‌ها را به اجرا درآورده که تاکنون موفق به نجات جان تالاب‌های متعددی شده است.

تنوع اقلیمی، توپوگرافی منحصربه‌فرد، وجود دو دریای وسیع در شمال و جنوب و گستره زمین‌شناسی متنوع، موجب شکل‌گیری انواع مختلفی از تالاب‌ها در ایران شده است؛ از جنگل‌های مانگرو و صخره‌های مرجانی گرفته تا دریاچه‌های کوهستانی و دشت‌های شور کویری. جالب اینجاست که از ۴۲ نوع تالاب مشخص شده توسط کنوانسیون رامسر در سطح جهان، به جز یک نوع تالاب توندرا، تمامی انواع دیگر در ایران یافت می‌شوند که نشان‌دهنده تنوع بی‌نظیر زیست‌بوم‌های تالابی در کشور است.

تالاب‌ها نقشی حیاتی در حفظ تنوع زیستی ایفا می‌کنند، اما متأسفانه تخریب آن‌ها یکی از عوامل اصلی انقراض گونه‌های گیاهی و جانوری به شمار می‌رود. این اکوسیستم‌های منحصر به فرد که ویژگی‌های مشترکی میان خشکی و آب دارند و ممکن است به صورت دائمی یا فصلی دارای آب باشند (با آب شیرین یا شور)، به دلیل پوشش گیاهی خاص، منابع غذایی غنی و شرایط زیستی متنوع، زیستگاه بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی هستند. خشک شدن این تالاب‌ها، حیات این موجودات را نیز به طور جدی به خطر می‌اندازد.

هرچند آمار دقیقی از درصد گونه‌های منقرض‌شده به دلیل خشک شدن تالاب‌ها در سطح ملی یا جهانی در دسترس نیست، اما کارشناسان محیط زیست نسبت به وقوع موج جدیدی از انقراض گونه‌ها در صورت ادامه روند خشکیدگی تالاب‌ها هشدار می‌دهند. این وضعیت نیازمند اقدامات فوری در سطوح ملی و بین‌المللی است.

علی ارواحی، متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی، پیشتر در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا اعلام کرده بود که بسیاری از تالاب‌های واقع در فلات مرکزی ایران و همچنین تالاب‌های ساحلی شمال کشور، با خشکیدگی دائم، فصلی یا مقطعی روبرو هستند. این شرایط که ممکن است حدود ۷۰ درصد تالاب‌های کشور را شامل شود، آن‌ها را مستعد تبدیل شدن به کانون‌های گرد و غبار می‌سازد.

منبع: irna_1313